• تاگەکان: ,

    تەکنیکی خۆ پاراستن

    17 ئاب, 2020

    جوانا سەرحەد

    پاراستن میکانیزمێکە کە لە هەموو زیندەوەرێکدا بە شێوەیەکی سروشتی هەیە ودەتوانین بڵێن کە لە بەرامبەر هێزێکی دەرەکی کە هەبوونی ئەو زیندەوەرە دەخاتە بەر مەترسییەوە وەکو کاردانەوەیەکە دیار دەبێت. بۆیە پاراستن میکانیزمێکی تایبەت بە مرۆڤ نییە. کەس بۆی نییە ئەم مافە ڕەوایە لە هیچ زیندەوەرێک بگرێت.

     دەتوانین بلێن کە لە چارەکە سەدەی 21م تێدەپەڕین ولە ناو گەردەلوولێک داین کە دنیای سەرمایەداری ئاراستەمانی کردوە. ئایدۆلۆژیای کاپیتالیسم بە شێوەیەکی خەمڵێندراو، دژی هەموو ئەو جوانیانەی وا تا ئایستا ناسێندراون، ژیانێکی خوڵقاندوە پڕاوپڕە لە تاک‌پەرستی. تاک‌پەرستی ئەم نەخۆشیە ڕوخێنەریشە وەها شیرینی دەنوێنێ کە هەر کەس بە دوایدا بڕوات. ئەمە لە کاتێکدایە ئەگەرچی هەر کەس بۆ زووتر گەیشتن بە داخوازییەکانی لە گەڵ دەورووبەرانی لە پێشبڕکێدایە، ئەوەندەش لە هەبوونی خۆی دوور ئەبێتەوە و بەم شێوە بنەمای کۆمەڵگاش زووتر بەرەو ڕووخان ئەڕوات. لەم کێبڕکیەدا مروڤەکان لە کەمترین کاتدا زەختێکی قورس ئەخەنە سەر ژیانی خۆیان و رۆژ لە دوای رۆژ بنەمای ژیانی خۆی و لە گەڵ خۆیدا سرووشت وێران دەکات، کێشەی بنگەیین ئەوەیە کە ئەم بەسەرهاتەی بۆ خۆمان و دونیای سروشتی دایدەڕێژین، ئاسایی ئەبیندرێت. وەکوو بڵێی سروشت بە هەموو زیندەوەرەکانیەوە لە خزمەتی مرۆڤدان، مافی وێران کردن، ڕووخاندن وهەر جورە مۆداخلە لە سروشت ئەدات بە خۆی. بە داخەوە ئەم کردەوانە نە تەنیا لە بەرامبەر سرووشت، لە حەقی ژیانی یەکتریش ڕەوای دەبینن. ئێدی وای لێهاتوە کە هەرکەس ڕاحەت ئەتوانێ بۆ گەیشتن بە داخوازییەکانی خۆی، ژیان و هەبوونی هەر تاکێکی کۆمەڵگا بخاتە ناو مەترسی.                                                        

    هەر وەک دەزانین ژن لە ناو کۆمەڵگادا خاوەن هەبوونێکی ناوەندییە و کۆمەڵگا لە دەوری ژن کۆ دەبێتەوە و ژیان ئاوا ئەبێ ،بۆ ئەوەی کە ئەو پێگەیەی لێ بستێندرێتەوە ژنیان لە ژن دوور کردووەتەوە و لە سێبەری زیهنیەتێکی رەگەزپارێزدا وایان لە ژن کرد کە هەبوونی خۆی بە شەرتی هەبوونی پیاوێک گرێدراو ئەبینی. ئەمە تەنیا ئاماژەیەکی کورت بە کارەساتی مێژوویی و بەسەرهاتی ژیانی ژنە. ژن خۆی وەکوو مڵکێک ئەبینی کە مالکی ئەو پیاوە، ئەتوانین بڵین کە کاتێ زیندەوەرێک هەبوونی خۆی بە شەرتی هەبوونێکی دیکە ببینی ئەمە نیشانەی ڕادەست بوونی ئیرادەیی و ڕۆحیە. هەم لە بواری فکری و زیهنییەتی هەم لە بواری جەستەیی ئەو ڕادەست بوونە، بە دریژایی مێژووی 5000 ساڵەیە کە لە سەر فکر و جەستەی ژن سەپێندراوە.                  

    وڵاتی ئێران وڵاتێکی هەرە بەرچاوە کە لە چوارچێوەی ئەم کردەوانەوەی لە ژوورێ ئاماژەمان پێکرد، بە نێوی ئیسلام و بە زیهنییەتێکی رەگەزپارێز و دین‌پەرستەوە بۆ خۆی ڕەوا دەبینێ کە جورە زەختێک لە سەر کۆمەڵگا، بسەپێنێت. دەتوانین بڵێن کە ژنان بەشێوەیەک کە چرکە بە چرکەی ژیانیان بە دڵەڕاوکێ تێپەڕ ئەبێ هەم لە بواری جەستەیەوە هەم زێهنی، سیاسی، ئابووری، کۆمەڵایەتیەوە لە ناوەندی ئەو زەختەدان. هەر جار لە لایەن مالکەکانیان کە باوک، برا، هاوسەرە ڕووبەڕووی زەخت و توندووتیژیێکی سیستەماتیک دەبن و ئەمەش ئەبێتە هۆکاری ئەوە کە لە لایەن دەوڵەتەوە نە تەنیا بۆ چارەسەی ئەم کێشانە هەوڵدانێک درووست نەبێت بەڵکوو زۆرتر ژن وەکوو کارەساتێک پێناسە ئەکرێت. ئەوەی وا بە ئێشە ئەوەیە کە ژنیش ئەمە وەکوو چارەنووسێک بۆ خۆی بپەژرێنێ. ئەگەر لە ناو کۆمەڵگایەک هەموو کات کێشە هەبێ ئەو کۆمەڵگا لێگەڕینی لاواز ئەبێ. حکومەتی سەروەر لە ئێران، هەموو کات لە هەوڵی ئەوەدایە کە ئاستی کێشەکانی کۆمەڵگا لە ناو هاوسەنگییەک ڕابگرێت. بۆیە هەموو کات کێشەی ئابووری، سیاسی، کۆمەڵایەتی و…. لە ناو کۆمەڵگای ئێران کەم نەبووە و هەموو کات بە ئیعدام، گرتن، زیندان، بێکاری، فحوش ئەو هاوسەنگییە ئەسەپێنێت. ئەمە لە کاتێک‌دایە کە کۆمەڵگای ئێران بە تەواوی پێکهاتەکانیەوە ئەگەرچی زەختێکی زۆریان لە سەرە ودەوڵەت بۆ کپ کردنی دەنگیان، هەموو شێوە شەڕێک بەڕێوە دەبات، کۆمەڵگا بۆ گەیشتن بە داخوازییەکانیان لە تێکۆشاندان. ئیدی خەڵک لە هەڵبڕینی دەنگی خۆی و داخوازی خۆی ترسێکی نەماوە و ئەتوانین بڵێن میکانیزمی خۆپاراستنی کۆمەڵگا ئاکتیڤ بوەتەوە و ئەم ساڵ کۆمەڵگای ئێران بە پێشەنگایەتی ژنان لە بەرانبەر بەربەست کردن و ئەو زەختە ناڕەوایانە کە لە سەریان ئەکریا زیاتر لە هەمیشە خاوەن هەڵوێست بوو.                                                                                             

    یەکێک لەو شێوازە توندووتیژییانەی کە هەرە زۆر لە ناو بنەماڵە و کۆمەڵگای دەرەوە لە سەر ژنان  فەرز ئەکرێت توندووتیژی جەستەییە کە لە لایەن باوک، برا، هاوسەر و لە دەروەش لە لایەن ئیتلاعات و پۆلیسی پاراستنی بە نێو عێففەت و کەرامەت لە سەر ژنان دەسەپێندرێت. ژیان لە کۆمەڵگاییەک کە چرکە بە چرکە دەستدرێژی لە سەر ژن ئەکرێت، پێویستی بە خۆپاراستن و لەم بابەتە خۆ زانا کردنەوە و ڕێکخراو بوون ڕاشکاو و ڕوون وەکو پێداویستیەکی ژیانی و حاشا هەڵنەگر ڕادەخاتە پێش چاوانمان. بەڵام مژاری گرینگتر ئەوەیە کە لە پاڵ ئەوەش پێویستە ژن بتوانێ لە بواری فکریشەوە خۆی بپارێزی و بتوانێ هەبوونی خۆی بسەلمێنێت. هەبوون وەکوو راستەقینەی ژن، نە وەک ئەو پێناسەیەی کە لە سێبەری زیهنیەتێکی رەگەزپارێز دین‌پەرست بۆ ژن دیارکراوە.                                                                                                    

    زانیاری و ڕاهێنانی ژنان لە بابەتی خۆ پاراستن ( دفاع شخصی)، هەرچەندە وەکو تەکنیکی پاراستنی جەستە بێت، دیسانیش مرۆڤ ئەتوانێ بەو شێوازە تا ئاستێک لە بواری جەستەییەوە خۆی بپارێزێت. لە هەمان کاتدا بە خۆ باوەڕ بوون لە مرۆڤدا ئاوا ئەکات. ژنێ کە بە خۆی باوەڕ بێ ئەتوانێ لە بەرامبەر ئەو کۆمەڵگا نائەمنە، خۆی بپارێزێ، هەنگاوێک بۆ پشت بە خۆ بەستن و کێ، چی، لە کوێ پێ خۆش بێ بە سەری ژندا ناهێنێت. ئەمە لە باروودۆخی ئێستاکەی ژن کە حیچ گۆڕەپانێکی ئەمنی بۆ نەماوە، وەکوو هەنگاوێکی گرینگە. وەک ئەبینین رۆژانە بە شێوازی جۆراوجۆر دەستدرێژی ئەکرێتە سەر ژنان و ئەگەر ژنان بتوانن ڕئاکسیۆنی جەستەیی خۆیان بە هێز بکەن ئەوکات ئەو چاوەڕوانییەی کە کەسانی‌تر بێن و ماڤی پێگەیکی ئازاد و بە ڕێز بۆ ژنان بپارێزن ڕوو نادات.                                                                                                         

    بەم ئامانجەوە یەکەم ئاکادیمیای خۆپاراستنی ژنان بە شێوازی فەرمی و بە فۆرمێکی نوی لە ناو تەڤگەری ئازادی کوردان لە سالی 2012 دەستی پێشکەوت. لە بەر ئەوەی کە بۆ شەڕی گەلی شۆڕشگێڕی پێویستی بە گەریلای نۆژەن و پەروەردە کراو هەبوو، ئەگەرچی پێشتریش خەباتی بەم شێوازە لە شوێنەکانی پەروەردەیی گەریلاکاندا ڕێک دەکەوت، بەڵام بە شێوازێکی ئاکادێمیک و نۆژەن (مدرن) دەستی پێکرد. لە ماوەی 1 ساڵ پەروەردەی خۆپاراستن لە ناو گەریلادا تا ئاستێکی بەرز پەرەی پێ درا. چون ئێمە وەکوو گەریلا لەو بڕووایەداین کە بۆ خۆپاراستن تەنیا پشت بەستن بە چەک و ئامووری لەشکەری بەس نیە و پێویستە هەر گەریلایەک بتوانێ جەستەی خۆی وەکوو چەکێک بە کار بهێنێت. شێوازی پەروردە لەم ئاکادیمیا تەنیا لە بواری پەروردەی جەستەیی نییە، لە هەمان کاتدا هەرە زۆر پەروەردەی نەفسی بەبنەما دەگیرێت. بۆئەوەیە گەریلایەک ماوەیێکی درێژ لە باروودۆخێکی دەرەوەی تاقەتی مرۆڤێکی ئاسایی بمێنێتەوە بتوانێت خۆڕاگری بکات، جەستە تەنیا تێر ناکات. جەستە چەندە بە هێز بێت گەر هزر و نەفسیات لە گەڵیا هاوتەریب نەبێ ئەوە خۆڕاگریەکی ئەنجامگر پێش ناکەوێت. گەر فیشەکێک بە بێ ئەوەی بزانی بەرو چی بە بێ ئامانج  بتەقێنیت، چەندە ڕووداوی مەترسیداری لێ ئەبێتەوە، زانابوونی تکنیکی خۆپاراستنیش بێ ئامانج و بێ زانا بوون مەترسیە و ئەتوانێت وەک هێز و زەخت بە کار بهێندرێت. هەر بۆیە بڕوا بە ئەم تئۆریە کە عەقڵی سالم لە جەستەی سالم دایە پێویستە پراتیک بکرێت و پەروەردەی گەریلا لە بابەتی خۆپاراستن لە ڕاستیدا بە ئەم بنەمایەوە شێوەی گرت.                                                                                                             

    مژاری گرینگ ئەوەیە کە ئەم شێوە ڕاهێنانانە زۆر کاریگەری بەرچاوی لە سەر ژنانی گەریلا بوو لە بەر ئەوەی کە بە هاتنی ئەم پەروەردە لە رێزی پەروەردەی نیزامی ئەوەی دیار کرد کە گەریلا و هەبوونی گەریلا وەکوو هێزێک کە گەل پشتی خۆی پێ بەستوە چەندە ستراتژیکە وچەندە ماندەگاره. ژنی گەریلا چاو لە ئامانجەکانی خۆی و گەل ئەکات و جارێکی دیکە ئەو زیهنییەتەی کە ژنان لە بواری جەستەیی لاوازن یان خود لە بواری ئاستی بەرخۆدانەوە لاوازن پووچەڵ کردەوە. زیاتر لە هەر کەس بە ژنان سەلمێندراوە کە ئەگەر ئێمە بە بناخەیەکی فکری ساڵم تێکۆشان بکەین و جەستەشمان لە سەر ئەو بنەمایە پەروەردە بکەین بێگۆمان ناسینی قووڵ لە هێزی پڕ لایەنەی ژن دروست ئەبێ. بێ‌گومان ژنی گەریلا ئەو تاکەیە کە زیهنییەتی سەرمایەداری، لە خۆبوونی خۆی دووری خستبوو گەڕاوەتەوە بۆ جەوهەری ڕاستەقینەی خۆی.

     

     



    کژار